Det beste de kan gjere for å påverke ei sak, er å involvere dykk så tidleg som mogeleg i saksgangen.

Moglegheita for å kunne påverke blir mindre dess lengre saka har vore til behandling. Under kan de sjå ei tidslinje for ei sak; frå den oppstår til den blir vedteken i kommunestyret, og når du har best moglegheit til å påverke.

(Illustrasjon inn her)

Saka oppstår: Gode moglegheiter til å påverke. De bør sette av tid til å halde dykk oppdaterte på kva for nokre saker som skal opp til behandling. Dersom de er tidleg ute med å finne saker som de vil påverke, bør de involvere dykk så fort som mogeleg. Sidan det er tidleg i prosessen, kan de freiste å påverke gjennom å kontakte politikarar direkte. De kan også klargjere saka gjennom lesarbrev eller andre aktivitetar, og gjennom dette påverke vinklinga saka får i mediebildet.

Saka blir send på høgring: Gode moglegheiter til å påverke. Her har de moglegheiter for å komme med innspel og si meininga dykkar om ei sak. De kan både gi skriftlege og munnlege høyringssvar. I tillegg kan ein framleis kontakte politikarar direkte.

Saka blir behandla i komité: Framleis somme moglegheiter til å påverke. Når saka blir behandla i komitéen, har dykk moglegheit til å påverke ved at representantar for ungdomsrådet kan få møte komitéen. Da kan de legge fram ein bodskap.

Saka blir behandla i kommunestyret: Når saka blir behandla i kommunestyret, fattast det vedtaket, og det er svært lite sannsynleg å kunne påverke saka.

Saka er vedteken: Når kommunestyret har fatta vedtak er det ikkje lenger moglegheit å påverke saka. Sjekk om de har fått gjennomslag, og informér dei involverte i prosessen om vedtaket. Arranger ei feiring dersom de har fått gjennomslag, og gi merksemd til politikarar som har støtta saka dykkar. Dette kan gi velvilje i andre saker

Eit breitt nettverk kan vere nyttig av fleire grunnar. For det første vil de ha større moglegheit til å påverke dersom de kan vise at de er mange som står på same side i ei sak. I tillegg kan ein utveksle erfaringar og strategiar. Eit slikt nettverk opnar også for moglegheiter til å samarbeide om aksjonar og arrangement. Det kan for eksempel vere lurt å alliere seg med organisasjonar, ungdomsparti eller politikarar som er einige med dykk. Dersom de finn nokre gode samarbeidspartnarar, er det lurt å oppretthalde kontakt med dei, slik at de kan samarbeide meir i framtida.

Lobbyverksemd dreier seg om å påverke avgjerdstakarar ved direkte kontakt. Uttrykket stammar frå ordet "lobby", inngangshallen i det britiske parlamentet, der ein kunne møte politikarane.

Lobbyisme skjer først og fremst ved møte og annan kontakt med enkeltpolitikarar eller andre avgjerdstakarar. Før du begynner å lobbe, er det nokre ting du bør tenke på i førevegen. Første bør du finne ut kven de ønsker å påverke. For å finne ut av dette kan du sjekke om dei ulike partia har noko i partiprogram sine om den aktuelle saka, eller om det har vore fatta vedtak om saka tidlegare, og kva dei ulike partia stemte for. Finn du ikkje ut av kva partiet meiner i partiprogrammet, kan de også kontakte ein politikar direkte gjennom å sende mail eller ringe dei.

Etter å ha funnet ut av dette kan ein sortere partia i tre kategoriar:

• Dei som er imot saka
• Dei som er usikre (eller som ikkje har nokon politikk på området)
• Dei som støttar saka

Det er dei som er usikre som hovudsaklege vil vere målgruppa for lobbyverksemda di.

Det kan vere vanskeleg å overtyde dei som er imot saka, men det er likevel verdt å sette seg inn i kvifor dei er ueinige med deg. Det kan også vere lurt å samarbeide med dei som er einige med deg. Dei kan hjelpe deg med den viktigaste delen: Å overtyde dei som er usikre. Du kan bruke dei som støttespelarar for å vise at de er fleire som stiller seg bak saka. Dei kan også hjelpe med gode argument for å overtale dei som sit på gjerdet.

For å overtyde andre må du ha gode argument. Derfor er det viktig at du førebur deg godt før eit møte med politikarar, slik at du kan fremje saka di på ein overbevisande måte.

Dersom du skal halde eit innlegg, er det ein fordel å ha eit manus eller ein stikkordliste med deg, slik at du ikkje gløymer viktige argument i innlegget ditt. Det er vanskeleg å hugse alt utanåt.

Ta også med eit skriv på maks. én side som du kan gi dei. Her summerer du kort det du skal seie under møtet, presenterer relevante faktum og argumenta dine for saka.

Det kan hende at de blir inviterte til arrangement eller samlingar for å presentere kven ungdomsråd er, kva de gjer og kva de meiner. Det er lurt å gripe slike moglegheiter, for å synleggjere rolla dykkar som ungdomsråd. I tillegg kan eit fysisk møte med nokre frå ungdomsrådet gjere det lettare for dei de snakkar til å hugse på rådet når det kjem til saker som er aktuelle for dykk. Slike presentasjonar gir også moglegheiter til nettverks- og relasjonsbygging.

For å halde ei god innleiing eller tale, er det viktig at du førebur deg godt. Det er ein god idé å skrive eit manus, som du kan øve på førehand, enten for deg sjølv, eller framfor andre. Dette gjer at du lærer deg innhaldet ditt i talen mykje betre, og du vil legge merke til at du hugsar meir og meir utanåt dess meir du øver. Du kan også ha med dette manuset til sjølve talen, men prøve å vere så lausriven frå det som du kan. Dette gjer at du kan fokusere meir på å framføre talen på ein overbevisande måte. Ei god løysing er å ha med seg eit ark med stikkord frå talen din. Dette gjer at du kan vere sikker på at du kjem innom alle punkta i talen. Du slepp å bli ståande og lese talen direkte frå arket.

I behandlinga av politiske saker, blir ofte saker sende ut på høyring. Det vil seie at kommunen ber om synspunkt og opplysingar frå personar som vert rørte av saka, eller frå spesielt interesserte.

Slike høyringssvar kan vere både skriftlege og munnlege. De som ungdomsråd vil ofte vere både rørte, spesielt interesserte og ha mykje kunnskap om saker som handlar om ungdom. Ungdomsrådet bør sette av tid til å følge med på aktuelle saker og sende inn høyringssvar til desse. Det er lurt å sende inn høyringssvar sjølv om de berre støttar saka slik den ligg føre.

Ei høyring kan også vere eit møte kor ungdomsrådet og andre kan legge fram synspunkta sine til ei enkelt sak. På møtet deltek politikarane som skal behandle saka. Det pleier å vere ein representant frå kvart parti på slike møte, som kan stille deg spørsmål om det du har presentert.

For å få til ei høyring, må ein kontakte kommunen eller søke på nettsidene til kommunen. Her må du finne ut av kva komité som skal behandle den saka du ønsker å gi innspel til, og kontakte dei. Spør koordinator om kva komité saka skal behandlast i. Deretter førebur du eit kort innlegg som du skal presentere for komitéen.

Ein aksjon kan ha fleire formål. Én grunn til å aksjonere kan vere at ein vil skape merksemd rundt ei sak som kanskje ikkje har blitt dekt av mediet i stor nok grad, og ein ønsker å sette denne saka på dagsorden. At ein vil vise kva standpunkt ein har i ei sak som allereie er godt kjent, kan også vere ein grunn til å ha ein aksjon. Ein annan grunn kan vere at ein ønsker å synleggjere kven ein er, kva ein gjer og kva ein meiner.

Aksjonisme kan ha mange former, for eksempel

• utdeling av flygeblad
• plakatar
• aksjoner på sosiale medium
• fakkeltog
• rollespel på gata
• underskriftskampanje
• opphenging av banner
• overrekking av noko med ein bodskap til politikarar

Samtidig er det viktig å alltid ha ein tydeleg bodskap bak aksjonen. Det nyttar ikkje å vere kreativt dersom forbipasserande ikkje forstår kva de prøver å fortelje med aksjonen dykkar.

Sjekk om du må søke løyve for å gjennomføre aksjonen, for eksempel politi eller grunneigar.

Eit lesarinnlegg er ein måte å få ut bodskapen din til mange menneske, og ikkje berre politikarane sjølv. Dette hjelper til å sette saka di på dagsordenen. Personar eller organisasjonar som er einige kan kontakte deg dersom dei ønsker å samarbeide om saka.

Før du skriv lesarinnlegget ditt bør du bestemme deg for to ting: Kven snakkar du til, og kva medium vil du sende lesarinnlegget ditt til? Er det ei bestemt gruppe du vil nå ut til? Deretter finn du ut av kva avis eller nettside som er mest passande for saka di. Dei fleste medium tek imot lesarinnlegg.

Det viktigaste i eit lesarinnlegg er å få fram meininga di om saka. Dersom det er ei sak som ikkje har fått mykje merksemd frå før, kan du sette av ein del av innleiinga til å forklare kva saka dreier seg om. Her presenterer du faktum, og korleis situasjonen er nå. Denne delen bør ikkje ta opp for mykje plass. Det viktigaste er det som kjem i resten av innlegget: Der skal du nemleg overtyde lesaren. Jobb mykje med argumenta dine, og tenk gjerne gjennom kva motargument som finst i saka. Klarer du å motbevise dei i innlegget ditt, kan du overtyde mange lesarar.

Du kan informere forbipasserande eller oppsøkande ved hjelp av ein stand. Dette kan vere ei generell beskriving av kva ungdomsråd er og kva de gjer, eller det kan ha fokus på én bestemt sak. Her er det viktig å få dei som går forbi til å ville høyre meir om kva du har å seie. Du kan gjerne øve inn ein spennande replikk på førehand, som fangar merksemda raskt. Dette kan for eksempel vere ei sjokkerande faktaopplysing om ei sak du jobbar for, eller det kan vere eit fengjande slagord som seier noko om kven de er.

Ein stand bør vere på ein stad der mange ferdast, og med så mange som mogeleg frå målgruppa. Dersom du vil at elevar skal sjå standen din, er det ikkje så lurt å ha den i ei gågate klokka 10 på ein tysdag. Det er lurt å tenke på at standen skal sjå fin ut, gjerne med dekorasjonar som viser kven som står bak den.

Eit smart triks for å bli sett og få besøk å ha ein gøyal aktivitet knytte til standen. For eksempel kan du ha eit lykkehjul, kor ein snurrar og vinn noko frå standen. Premiar kan for eksempel vere drops, frukt, osv. Det treng altså ikkje å vere store premiar, så lenge det får folk til å delta i ein aktivitet på standen. Etter at du har fått merksemda deira, kan du prøve å komme i samtale om det du vil snakke om.

Sjekk om du må søke løyve hos nokre for å sette opp standen din, for eksempel politi eller grunneigar.

For å få inn meiningar og innspel, kan de arrangere samlingar for alle ungdommar i kommunen dykkar.

Dette er ein nyttig metode for å sikre at innspelet til ungdommen blir høyrt, at de i rådet er oppdaterte på kva ungdommen meiner, og det krev lite av deltakarane.

Desse arrangementa kan også vere ei god moglegheit til å bli kjent med ungdommane du som medlem av rådet representerer. I tillegg får de vist dei kven de er og kva de gjer. Det kan også vere lurt å bruke litt tid på nettverksbygging under ei slik samling, sidan det kan vere mange engasjerte deltakarar.